30 Eylül 2017

ÇOCUK EDEBİYATI ve CEMAL SÜREYA

Cemal Süreya'nın Günler adlı yapıtından alınmıştır:

" Ayrı bir çocuk edebiyatı olmaması kanısındayım. Biri diyecek ki, 'Ama var öyle bir edebiyat!' Var, var olmasına; ne ki, olması gerektiği için değil, kendisi var olmak istediği için. Geçende bir arkadaş Saçak'taki bir soruşturmaya verdiği karşılıkta ne güzel soruyordu:'Çocuk yazar var mı?' diye.
Çocuklar için edebiyat... O zaman 'ilkokul çıkışlı altmışlıklar' edebiyatından niçin söz edilmesin? Bir 'dalgıçlar edebiyatı'ndan? Gerçekte bunlara da varım. Ama bir 'çocuk edebiyatı'na, yoo!
Edebiyat vardır. Çocuklar da ondan kendilerine göre koparabildiklerini alırlar. Çocuğu küçümseme yatıyor 'çocuk edebiyatı' sözünde. Bırakalım, çocuk da yüzmeyi (okuma yazma) öğrendikten sonra bizim girdiğimiz denize girsin.
Bilginin çocuklara ayrı bir aktarılış biçimi olabilir.Olmalıdır. Ama 'çocuk Süleymaniyesi'ni kabul edemem. Kahramanı çocuklar olan romanlar vardır. Ama niçin çocuk romanı olsun? Çocuk politikası var mı? Çocuk belediyesi?
İnsanlık tarihinde çocukluğun tarihi de yeni sayılır. Yeni hayat serüveni içinde, çocuklara gerekmeyen yerlerde de, ayrı işlemler uygulama. Wilhelm Reich çocukları nasıl sömürdüğümüzü, onlara her yönden nasıl bir zindan ve kölelik hayatı yaşattığımızı uzun uzun anlatır yapıtlarında. Erkekler, kadın kölelerine, onların da köleleri olduğunu anlatmak için çocukluğu kurdular.
S. Firestone, Ortaçağ'da çocukluk diye bir kavramın geçerli olmadığını söyler. Ne çocuk giysileri vardır o çağda, ne oyuncaklar, ne de çocuk konuşması. Bütün bunları büyük bir sapkınlık olarak niteler ve daha çok Rönesans'tan sonra ortaya çıktığını ekler, önceleri çocuklar 'küçük boy'insanlardı; çıraklar da onlardı, hizmetkarlar da...
Çocuk henüz 'ekmek' diyemiyor da 'epe' diyorsa, ona kalkıp 'epe' diye söz etmeyelim ekmekten. O zaman 'epe'den ekmeğe geçim süreci uzar, ya da hiç değilse, biz uzamasını istiyoruz demektir. Çocuk edebiyatı budur.
Hele günümüzdeki gibi adamakıllı özelleştirilmiş; karışık biçimleri, tecimsel kuralları bulunmak istenmiş bir çocuk edebiyatı. İnsanın daha başlangıçta aşağılanması...
Günümüzde ilkokulu yeni bitirmiş 11 yaşında bir çocuğa özel liselerin, Anadolu liselerinin sınavları için yükletilen kökenli, karmaşık bilgileri düşünüyorum. Bir yerde bilgi olmaktan çıkmışsa da, çocuk bilgileri mi bunlar? Bunları öğreneceğine güvenilen kişi niçin Çehov'u, Sait Faik'i anlayamasın."

Cemal Süreya'nın Çocuk edebiyatıyla ilgili düşünceleri böyle. Yoruma fazlaca açık...
Tanzimat'tan günümüze çocuk edebiyatının, edebiyatımızda yeri var. Kabul edip bu alanda eserler kaleme alan yazarlarımız olduğu gibi Cemal Süreya'nın savunduğu gibi düşünerek bu alana kabul etmeyen yazarlarımız da var. Böyle bir alanın çocukları küçümsemek olduğunu savunuyorlar. Çocukların idrak potansiyelinin hafife alındığını düşünüyorlar.

Günümüzde Çocuk edebiyatı ürünleri ve yazarları kabul edilmiş durumda. Anlatımı çocuklaştırmadan dünyaya çocukların gözüyle bakan ve onlara farklı pencereler açan bütün eserler ve yazarlar başımıza taç olsun. Toplumun ancak bireyle düzelebileceğine ve bireyin gelişmesinde de çocukluk kazanımlarının etkili olacağına inanan ve güvenenlerin de sayıları çoğalsın.

Sevgiyle...


17 yorum:

  1. İçine çocukların girdiği güzel şeyler çoğaltılsın. Çocuk kitapları,çocuk meclisleri,çocuk parkları vs... Çocuklara hak ettikleri değeri verdiğimizde toplum da güzelleşiyor.:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Umarım hak ettikleri yaşamı onlara sunabiliriz...çok teşekkür ederim:)

      Sil
  2. Çocuk kitabı diyerek küçümsememek lazım. Milyonlarca kişinin okuduğu/izlediği hatta tek bir kitabına geçtiğimiz hafta 81bin dolar para ödenen Harry Potter, aslında çocuklar için yazılmış bir kitaptır. Ya da Küçük prens isimli "çocuk" kitabı içinde çok anlamlı mesajlar bulundurmasından dolayı yetişkinler tarafından da sıkça okunulmaktadır. Edebiyatı çocuklardan ayrı tutmak kitaptan uzak bir nesli beraberinde getirecektir diye düşünüyorum. Ayrıca yazınızdaki "Erkekler, kadın kölelerine, onların da köleleri olduğunu anlatmak için çocukluğu kurdular." cümlesine hayran kaldım. İlginç bir konu ama güzel bir yazı :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkürler İkram,ailelerin gelişime açık olması ve önem vermesi elbette çocukların gözünde kitapların değerli olmasını sağlayacaktır. Umarım bu alanda da yazarlarımız ve eserlerimiz çoğalır:)

      Sil
  3. Çocuk kitaplarından ve çocuklardan öğreneceğimiz o kadar çok şey var ki.Her yer öğrenme dolu :) Teşekkürler :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Böyle bir bakış açısına sahip olmak ne güzel, sizin gibi dusunenlere sayısı cogalsin inşallah...tertemiz beyinlerden ders almak ümidiyle... sevgiler 💕

      Sil
  4. Cemal Süreyya ne güzel anlatmış. Kesinlikle çocuklara kitap okuma alışkanlığı kazandırmalıyız ama yaşlarına uygun ve ilgisini çeken kitapları okumalarına teşvik ederek bunu kazandıracağımızı da bilmeliyiz. Sevgiler 💕

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Umarım başarılı oluruz bu konuda.tesekkurler... sevgiler 💕

      Sil
  5. Tam bir münazara konusu olmuş bu, enteresan fikirler çıkabilir...
    Ben daha çok çocuk edebiyatının olmasından yanayım sanırım :))

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Münazara konusu olabilir gerçekten, iyi fikir:) teşekkür ederim yorumunuz için

      Sil
  6. Hiç bu açıdan düşünmemiştim. Güzel içerik olmuş.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Farklı açılardan bakabilmek güzeldir 😊 teşekkür ederim yorumunuz icin

      Sil
  7. Evet üzerinde düşünmeliyiz bence bu konunun.
    Ama en önemlisi çocuklar kitap okumalı.Bir de şu var ki çocuklara yazılan birçok kitap büyüklere de yazılmış aslında.Mesela Küçük Prens gibi:)
    Sevgiler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çocuklardan ve çocukların ruhuna isleyebilen eserlerden ogrenecegimiz çok fazla şey var:) çocuklar okusun, çocuklar için yazmaya devam edilsin... teşekkürler yorumun için sevgiler 💕

      Sil
  8. Evet üzerinde düşünmeliyiz bence bu konunun.
    Ama en önemlisi çocuklar kitap okumalı.Bir de şu var ki çocuklara yazılan birçok kitap büyüklere de yazılmış aslında.Mesela Küçük Prens gibi:)
    Sevgiler

    YanıtlaSil
  9. Çocuk edebiyatla büyürse ve edebiyatın önce edep'ten geldiğini özümserse o zaman gelecek nesillerimiz umut saçacaktır :) Okuyan ve yazan bir nesil dileğiyle :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Edep kavramını hepimiz düstur edinelim inşallah...cocuklar da izimizden gelsin...dileğine gönülden katılıyorum... teşekkürler yorumun için:)

      Sil